Soms wordt ik wakker en loop dan op de automatische piloot dingen te doen. Het mooie is dat in het geheugen nog veel programmeringen staan uit het verleden. Bij die momenten dat ik even moet schakelen in tijd en ruimte kom ik associatief, zoals bij de geschiedenis van een zoekmachine, oude patronen tegen. Deze week kwam ik via een beeld van een keuken in de programmering terecht van de keuken uit mijn ouderlijk huis. Nu zijn er veel momenten die als trigger naar boven kunnen komen maar in dit geval was de keuken en het keukenblad de schakeling.
Ik schakelde door naar het granieten keukenblad met de spoelbak die met tegeltjes bekleed was. Ik schoot bijna door in de beelden rondom het graniet vanuit mineralen oogpunt maar door de spoelbak werd mijn geheugen wakker in de keuken van mijn jeugd. de keuken waar ik het ontbijt klaar maakte en waar het in de ochtend een drukte was jewelste. Tot een paar jaar geleden wist ik nog dat er een huis was wat in volledige originele staat was sinds de oplevering. Vanuit dat beeld terugkijkend, wakker geworden uit de oude programmering, herinnerde ik mij de vele veranderingen maar, wat bleef was het granieten blok met zijn vaste elementen.
Een keuken met een granieten blad roept tegenwoordig andere associaties op dan het blad op het keukenblok zoals het destijds was. Want de gehele keuken en de veranderingen door tijd kon ik mij voor de geest halen maar dat blad en de onderkastjes waren echt het anker van de keuken. Zoals ik wakker geworden was en mij aan het voorbereiden was op het ontbijt zo stond ik ineens in die originele keuken van mijn jeugd. Het was alsof ik iedereen in het huis hoorde terwijl ik in mijn beurt aan de slag moest om mijn boterham te maken.
Automatisch greep ik naar de plek waar de ingebouwde broodplank moest zitten. Bewust van het feit dat er geen uitschuifbare plank meer was waar de broodkruimels van de anderen nog lagen ging ik door met het voelen en ruiken van het verleden van de automatische piloot. Het brood kon ik ruiken en ook de geur van het in de ketel gekookte water, de thee die getrokken in de theepot aanwezig was. Ik opende het kastje boven de snijplank op zoek naar het brood en het broodbeleg, hagelslag. Het zal toch niet op zijn borrelde naar boven want ik heb geen zin in muisjes.
Wat voor brood lag er? luxe wit of een knip bruin, hoog wit of het ouderwetse king-corn wat ik niet hoef te snijden. Het zo gemakkelijke kauwgum brood wat zo lekker weg hapt en wat als een luxeproduct, Meestal was het een knip bruin wat we zelf sneden met het grote broodmes waar vandaag de dag jongeren zich graag mee op straat zouden willen laten zien. Het houten handvat wat zo lekker vertrouwd in de hand lag en heerlijk vertrouwd voelde. Het snijden van de boterham was een kunst die ik mij langzaam maar zeker had aangeleerd.
Iedere boterham op de juiste dikte snijden was toch wel een kunst want, eenmaal uit het model was een brood niet goed meer te verwerken. Dan kreeg je van die rare vormen boterham met dikke en dunne delen waarbij de hagelslag er af kukelde. Uit die ervaring was ik al begonnen met echt te dik boter op het brood te smeren. Die foute stapeling van boter en hagelslag maakte de boterham meer een soort taartje waardoor ook diezelfde hagelslag snel op was. Dat betekende dan weer gemopper bij anderen of bij mijzelf als die ‘s`morgens op was.
Ik smeerde mijn brood met dat zelfde enorme broodmes. Dat brede mes had een groot smeer vlak waardoor je vlot de gehele oppervlakte kon bedekken. De drukte in de keuken liet niet veel ruimte om te lang te staan te dromen en leidde er wel toe dat ik tijdens het smeren al vaak stond te eten. Met de ervaring dat de anderen meer haast hadden dan ik wist ik veelal mijn schema zo in te richten dat ik de ruimte in de keuken wel een paar minuten voor mijzelf had. Ik kon dan boven het granieten blad eten en al mijn kruimels en hagelslag vielen dan in die betegelde wasbak.
Dat maakte het schoonmaken simpel en de thee was dan ook bij de hand. Morste ik die dan dan was niet zo een probleem. Voor mij waren die momenten van korte rust wel lekker om de dag te beginnen om daarna snel door te rennen of fietsen naar school. Dat granieten blad kon heerlijk koel zijn waardoor je lekker wakker kon worden als je je handen er op liet rusten. De keuken was bij de nieuwbouw van het huis geplaatst net als de kast tussen huiskamer en keuken. Met een doorgeefkast om eten, bestek, borden of wat dan ook door te geven.
Dat deze daar niet direct voor werd gebruikt was wel te begrijpen maar had wel de handigheid in zich om gebruiksvoorwerpen als borden en tafellakens te herbergen voor dagelijks gebruik. Toen het huis vrijkwam met nog geheel in originele staat keek ik door het huis heen en verwonderde of bewonderde het. De bewondering dat er zo goed voor gezorgd was maar ook, de verwondering om zo te kunnen kijken naar het huis alsof het als een modelwoning uit de begintijd bewaard was gebleven. De mogelijkheid die het gaf om de toets van mijn herinnering bij te stellen waar nodig.
Niets van dat al was nodig en bevestigde zelfs dat mijn beelden standvastig waren. De keuken met zijn kastjes, de uitschuifbare broodplank waar ik zo vaak dromend boven wakker werd, wakker geschrikt door het koude graniet. Het was zo, het was er zo als een tijdscapsule. Soms kom ik op foto s van oude huizen dezelfde type keukens nog tegen. Ik verbind mij graag met positieve gevoelens van de gezelligheid in de keuken uit mijn jeugd. Soms denk ik dan aan mijn moeder, vader en de overige gezinsleden.
Ik probeer te glimlachen om de onmogelijke momenten van haast waar iedereen als een kluwe mensen om elkaar heen draaiend onze weg naar de dagelijkse werkelijkheid zochten. Haastend of traag als een slak langzaam wakker wordend, piepend en kreunend vanwege te halen afspraken. Zuchtend vanwege de door de anderen veroorzaakte file of tekorten aan broodbeleg, lege theepotten en waar een mens in zijn behoefte nog meer naar op zoek was. Zo was elke dag er ëën waar ik dan vooral met een warme blik naar terug kijk.
Als ik zo ‘s`morgens in de keuken sta zet ik de radio in mijn hoofd maar aan en laat de muziek maar schallen. Net als bij de gewone radio laat ik mij verrassen door de muziek die bij de beelden voorbij komt. Geluk is heel gewoon en schuilt dan ook in die momenten.
0 Reacties