Dode dichters almanak


Schreef ik recent over de boekenmarkt en de schrijver Willem Elsschot kwam ik daags erna weer tal van boeken tegen en een overlijdensbericht van een bekende schrijver. Het was niet zozeer dat dit bericht mij raakte als wel dat het juist het beeld was wat ik bij een andere blogger tegenkwam. Het beeld van de kaft van één van de boeken van de schrijver. Ik ging eerst op zoek naar het boek om er achter te komen of ik daar toch niet een ander beeld bij had in mijn geheugen en dat klopte. Nu was dat niet zo belangrijk maar de foto van het boek was zeker prikkelend en ik wist ook weer dat dit boek besproken moest worden voor een boekenlijst in de jaren zeventig.

Het boek wordt geduid in de tijdgeest van de flower power. De vrije moraal van een veranderend tijdsbeeld rondom seks past bij de kaft maar misschien ook wel de vlucht uit een periode waarin katjes in de het donker geknepen werden. Nu was de seksuele revolutie, waar de pil zeker aan heeft bijgedragen, iets wat niet alleen iets  om te doen maar ook iets met het denkwerk en bevrijden van opvoeding was. Ik zat bij het verschijnen van het boek in een klas waarin degelijkheid  een normaal principe was maar waar waar ook de hormonale werkelijkheid gehuld in minirok en hotpants heerste.

Mijn leven stond meer in het teken van het recupereren van mijn lichaam na een operatie, de psychische staat van de mens en kwesties van leven en dood  dan de drang naar seks. Nou is dat natuurlijk maar deels waar want een lichaam doet toch echt wat het wil maar mijn hoofd zat nog flink in de kreukels. Het rode Boekje voor scholieren was mijn bijbel en leerde mij alles wat er met seks en lichaam te maken had naast alles van revolutie en mondigheid als jong mens. De literatuur was een onderdeel van het leven omdat op school boekenlijsten moesten worden afgewerkt waardoor titels voorbij kwamen en schrijvers die toch echt pasten bij de nieuwe seksuele moraal.

De muziek uit die periode pastte er ook wel bij en een plaatje van Serge Gainsbourg en Jane Birkin was not done op feestjes. Zwoel en hijgerig gezongen leidde dat toch wel tot een verbod op feestjes waarbij slijpen, het tegen elkaar aan hangen, als dans ook nauwelijks kon. Een aantal  boeken in de periode waren open en expliciet rondom de seksualiteit. Lust en begeerte kregen daar een eigen plek. Het mooiste was natuurlijk het shockerende effect. Er werd druk gesproken over de boeken maar als dan iemand de criticasters vroeg of ze het gelezen hadden was er vaak een ontkenning of kleurde men blozend rood.

Hoewel de moraal netjes bleef waren het toch weer de katjes die in een steeds minder donker geknepen werden. De kaft van het boek van een jongedame in een rokje met bretels op een bloot lichaam waarbij de borst bedekt werd liet de aanschouwer in worsteling met zichzelf. Want het was grappig Freudiaans confronterend. De boekhandelaar verkocht natuurlijk alleen serieuze boeken maar ook deze hoorden totdat genre. Nu was bloot destijds al onbespreekbaar, behalve in seksbladen, laat staan zo een kaft waarbij zoveel bloot gegeven werd. Na de summer of love was de gedachte dat onbeperkte seks leidde tot algemene liefde waarmee alle wereldproblemen werden opgelost.

Nu was het destijds een ander soort maatschappij en waren de meisjes in mijn klas in minirok en gespannen truitjes toch wel leuk als medeleerling. Op de foto s zijn het nog steeds sexy dames die in dit tijdsgewricht niet echt zouden opvallen. Bakvissen en vamps zou ik de mede klasgenoten willen omschrijven. De jongens hadden oog voor de vamps en niet echt voor de bakvissen. Eén van die bakvissen kwam na de vakantie terug als een echte vamp. Aangezien ik met haar destijds goed contact had deed mij dat niet zoveel maar voor de jongens die haar links hadden laten liggen was de vraag wie zij was.

In verbeelding denk ik aan haar terug als liesje in luiletterland die op bezoek was gegaan bij verschillende schrijvers zoals dat in het boek de verhaallijn is. Tjeempie was was Lien sexy geworden dat moest ik ook wel toegeven en ik dacht ook wat heeft die allemaal meegemaakt. Ik voor mij was nog steeds bezig met zaken van leven en dood en maatschappij omwenteling en de gedachte hoe ik een held van de werkende klasse kon worden. Ik werd door het overlijden van de schrijver toch weer even teruggeworpen op zijn oeuvre en keek nog even op de lijst en herinnerde mij hoe ik in de jaren tachtig dubbel had gelegen om een ander boek waarvan hij elke week een deel voorlas op de radio.

Ook in die periode maakte ik dingen mee die zo als onderlegger van een boek paste. Nu met zijn overlijden en nog even met een vluchtige blik op de boeken keek ik terug op die verschillende ervaringen. Het lezen van de boeken, en niet alleen van hem, leerde mij dat ik zelf geen moeite had met de inhoud maar steeds meer moeite met wat ze in het engels zo mooi de moral majority noemen. Geheel passend bij mij rode boekje voor scholieren wat slechts een voorlichtingsboekje was. De moeite met die moraalridders was vooral wat zij als machthebbers aan het uitvreten waren. Originele foute mensen die een eigen norm hebben en anderen willen domineren.

Door mijn worsteling met autoriteiten, geheel passend in tijd, werd mijn  verzet ook alleen maar groter. Het bewustzijn hoe zaken in elkaar en de wens om de wereld te veranderen, natuurlijk beginnend bij mezelf, bracht een flinke controverse mee. Het botste met de maatschappij die na honderd jaar vastgeroest te zijn maar niet los wilde komen. Als je de teksten uit die tijd leest dan begrijp je dat ik mij niet echt druk maakte over interpuncties waar ik nu op aangesproken wordt. De huidige criticasters in de breedte zijn weer op zoek naar een vastgeroest model in de maatschappij. Het nieuwe burgerlijke waarbij zij wel vonden dat zij als burger het recht hebben zich te verzetten als moderne moraalridder.

Die vrije sexuele moraal en bloot is destijds wel op gang gekomen. Ik raakte er ook aan gewoon dat mensen, mannen en vrouwen gewoon half bloot liepen. Ik denk nog wel eens aan de verschillende vrouwen waarmee ik een relatie gehad heb en de gedachte is vooral respect naast alle leuke genotsmomenten die in een tantrische staat bereikt is. Die gedachte komt vooral boven door de insteek van het boek. Het beschrijven van situaties waarin verbeelding de kracht is en het geschrift vooral niet gelezen wordt om het gebrek aan creatieve gedachten te compenseren. Wacht even bedenk ik mij hoe weet ik dat dan, waar bemoei ik mij mee.

Tjeempie tijd om nu een ook zo prikkelend manuscript te schrijven indachtig de schrijvers die in het boek voorkomen en in de paasvakantie het vijftienjarige meisje ontmoeten.



Een reactie posten

0 Reacties