Binnen een vierkante kilometer

Ik vertel wel eens tegen mensen dat min leven zich op een vierkante kilometer afspeelt. De mensen met wie ik spreek zijn dan de vrienden die ik al langer tegenkom in mijn leven. Vrienden is een begrip met de invoering van Facebook wat een nieuwe dimensie heeft. De mensen die ik spreek en waarvan ik zeg dat het mijn vrienden zijn, zijn niet de vrienden waarmee ik altijd in een kroeg hing of wiens verjaardag we wederzijds bezoeken.

Ik heb in mijn leven allerlei mensen ontmoet maar heb technisch weinig vrienden gemaakt waar de diepgang van lief en leed delen tot een levensverbindende band heeft geleid. Misschien klinkt dat dramatisch maar het vertelt gewoon veel over mij. De hechting die op veel plaatsen begint zoals sportclubs en verenigingen is door de verloop van mijn leven altijd zo nuchter zakelijk verlopen dat ik makkelijk deel. Dat delen is voor mij een natuurlijk proces maar heeft zoals mijn persoonlijkheid is niet tot al te veel wederkerigheid geleid.

In de vriendengroep die ontstaan is uit een wederzijds respect en herkenning van beleving is het weliswaar heel gezellig. Vriendschap is een illusie werd er gezongen door Het Goede Doel. Vrienden, het was voor mij een overdrachtelijk begrip, daar waar een verwachting was van vrienden tot het bittere eind kwam ik vaker bedrogen uit en moet zeggen dat ik in de keuzes die ik maakte het zelf niet onlogisch vond dat mensen afhaakten. Het kwam ook wel door het huisje boompje beestje verhaal waarbinnen ik slecht paste.

Of misschien beter gesteld mijzelf niet plaatste. Mijn hoofd, het denkraam, zocht ruimte en bij het lezen van een stuk over de schrijver Slauerhoff door mijn vriend Benzakour vond ik daar wel een enorme verwantschap. Mijn eilanden anders dan bij Slauerhoff bleven toch beperkt tot die van Dordrecht en IJsselmonde. Natuurlijk is mijn scoop wat groter maar mijn leven speelt zich voornamelijk af op die vierkante kilometer van die twee eilanden.

Nu is een vierkante kilometer zeer beperkt en toen ik die daadwerkelijk ging nameten van dat eerder acht vierkante kilometer wat op wereldschaal een speldenkop is. Op die speldenknop werk ik met Facebook, het internet, wel over de hele wereld volg wat er gebeurt in tegenstelling tot de tijd waaraan ik refereer van het maken van vrienden. Laat ik die tijd duiden rond de jaren tachtig. De tijd dat Benzakour in Nederland kwam wonen bij mij in de straat en als jongeling kwam vragen of hij mijn boekencollectie mocht bekijken.

Natuurlijk mocht dat en ik vroeg ook hoe hem dat opgevallen was. Van buitenaf was mijn collectie waar te nemen als je op juiste afstand mijn werkkamer binnen keek. Ik woonde er als in een toenames met rondom uitzicht op de wijk met aan de verre horizon de Dordtse dom. Ik was daar heen verkast uit mijn kraakpand waar het leven dynamisch was en waar vrienden vluchtig waren. Ik leefde daar een net zo luxe leven als in mijn torenflat.

Toch was er wel een wezenlijk gevoel wat ik in dat kraakpand terugvond die de sfeer van de Titaantjes weergaf zoals Nescio dat uitbeeldde , jongens waren we, maar aardige jongens. De kleine groep zoals beschreven door Nescio van de vrienden rond de kachel paste daar . Één van mijn vrienden kwam altijd gezellig op zijn fiets binnengereden en wij deelden, en doen dat nog wel lief en leed met elkaar. We woonden allemaal op die vierkante kilometer waarbinnen van alles gebeurde op cultureel, politiek of emotioneel gebied.

Met de verhuizing naar mijn torenkamer bood de veiligheid mij de ruimte om te schrijven en mijn denkraam te vergroten. Het nadeel was dat de toegankelijkheid afgenomen was, mijn vriend kon niet meer op zijn fiets binnenkomen, aankloppen op het raam ging zeker niet meer. Vrienden vielen af door de keuzes die gemaakt werden terwijl anderen zich aanmelden. De vierkante kilometer van de wijk bood ruimte aan de nieuwe ontwikkelingen die zich inzetten.

Met mijn keuzes om ruimte te vinden voor mijn hoofd, het veranderende denkraam, om de onrust zoals bij Slauerhoff toch vorm te geven verdwenen zoals de eilanden die hij bezocht bij mij de vrienden. Ik vond het logisch aangezien de hechting aan mensen in mijn leven vaak niet goed afliep. De teleurstelling in mensen had ik omgezet naar inzicht in wat er gebeurde en waarin mijn handelen leidend was. Met de veranderingen verhuisde ik weer naar een nieuwe torenkamer, een leegstaand kantoor, die ik vanuit het principe van deelgemeenschap inrichtte.

Het kantoor paste in mijn leven als een constante herontdekking van mijn leven en verdere ontwikkeling van de schrijver die in zijn gevoel gevangen pogingen doet zijn writersblok te doorbreken. Oude ervaringen, nieuwe herinneringen en verplaatste verhoudingen tussen mensen die als vrienden deel uit maakten van het leven. Het uitzicht was nog grootser en de invloeden van de wereld nog breder maar de vierkante kilometer bleef.

Waar ik begonnen was in Zwijndrecht en de rivier was overgestoken naar Dordrecht bleef de vriendschap mij heen en weer jojoën op de achtvierkante kilometer waar ik nog steeds op beweeg. Vrienden uit alle geledingen in tijd melden zich telkens weer,aardige jongens, die door het denkraam in tijd elkaar weervinden. Het is alsof Als Ali Baba en de veertig rovers ben en de grot weet te vinden waar de veertig rovers symbolisch de vrienden zijn die de werkelijke macht vormen.

Telkens weer als ik de mensen trof was het alsof ik de grot opende en de schatkamer binnenging die als een gordel van smaragd een overweldigende rijkdom weerspiegelde. Een gordel van smaragd zoals de eilanden die Slauerhoff in werkelijkheid bezocht maar waar hij niet de rust kon vinden. De rust zocht ik telkens weer als bij Nescio. Het denkraam, de zolderkamer met de kachel die staat te snoeren. Een mens kan zich niet verstoppen dus.

Bij het terugkijken en het te bezien als de schatkamer van Ali Baba zag ik de enorme rijkdom die ontstaan was uit het leven van het steeds uitdijende denkraam. De vrienden hoorden bij de schatten, die voor een ander geen waarde hebben, maar voor mij behoorden tot het goud en de edelstenen, de wierook en de etherische oliën en de lamp van alladin. Ik hoefde maar over de lamp te wrijven en vrienden verschenen alsof de gebeurtenissen niet in de geschiedenis voorbij waren gegaan.

Geëvolueerde mensen die zonder verandering, anders dan hun leeftijd, voor ik kwamen. De onmogelijke wensen die uitkwamen en zorg droegen voor de steeds beter uit te beelden woorden waar een schrijver zo behoefte aan heeft. De vierkante kilometer was als een bloemknop, als een roos, die openging. Als de geuren uit de Oriënt die zich verspreiden en de benauwdheid van de beperking oplosten. De oevers van de rivier waren als de oevers van Babylon waar duizend en één nacht vorm kreeg.

Houten schepen over het water zwierven uit over de hele wereld alsof het nieuwe leven het zaadje was wat hier geplant was. Van de pelgrim fathers naar Amerika of de Kaiyo Maru naar Japan het was allemaal terug te vinden. Met namen van landen uit verre oorden en lieten Hawaï muziek horen met de melancholie van de eeuwen her. Telkens weer kwamen de vrienden tevoorschijn en boden we elkaar de juwelen aan zoals we die in de grot hadden verzameld. 

 

De gordel van smaragd was met al zijn droefenis concreet geworden en de sieraden waren als in het echte leven zichtbaar als de kastelen die iedereen bewoonde. Het huis als kasteel, de afbraakwoning, het monument, de tijdelijke bewoning maar ook de ivoren torens en lege huizen die net als in het verleden schreeuwden om gevuld te worden. De vierkante kilometer in de leegte van het leven waarin de werkelijkheid is zoals die van de literaire werkelijkheid.

De acht vierkante kilometer vullen zich als de rots van de Japanner op zijn Kaiyo Maru. Het schip wat nooit gestreden heeft maar in de verandering van het culturele leven wel de heldenstatus heeft gehaald en een vriendenband heeft gesmeed met de oevers van onze rivier. Onbekende mensen ontmoeten elkaar als vrienden uit die band door de eeuwen heen gesmeed. Ja zo ontmoet ik ook mijn vrienden zoals ik die door mijn eeuw heen heb ontmoet en waar ik op de slingerende weg van mijn leven hen getroffen heb op het pad van de vierkante kilometer.